Czasami nieporozumienia małżonków związane z ich życiem codziennym osiągają taką skalę, przy której jedynym rozwiązaniem okazuje się być rozwód. Przyczyny rozstania, które następnie skutkują orzeczeniem rozwodu mogą być różne. Poza tymi związanymi z brakiem porozumienia w podstawowych kwestiach, powodem może być również nielojalne zachowanie jednego z małżonków, stosowanie przemocy psychicznej lub fizycznej, uzależnienie jednego z małżonków od alkoholu. Oczywiście zdarza się również, że o rozwód występują małżonkowie, którzy nie widzą możliwości kontynuowania związku z uwagi na zmiany w systemie wartości i oczekiwaniach.
Decyzja o rozwodzie nie jest z pewnością decyzją łatwą i wymaga zastanowienia się nad wszelkimi konsekwencjami jakie za sobą niesie definitywne rozstanie. Zazwyczaj jest to bowiem decyzja, która obejmuje również kwestie dotyczące małoletnich dzieci, majątku wspólnego, mieszkania i środków na utrzymanie.
Od czego należy zatem zacząć, jeżeli przygotowujesz się do wniesienia pozwu rozwodowego?
W pierwszej kolejności jako adwokat zajmujący się sprawami rozwodowymi zapytam Cię czy posiadasz dzieci. Nie jest może pierwsze pytanie jakie powinnam zadać, ale w mojej ocenie zabezpieczenie interesów małoletnich dzieci jest priorytetowe. Jest to także najbardziej istotna przesłanka dla sądu.
Kontakty
Wobec tego, po pierwsze należy ustalić sposób sprawowania opieki nad małoletnimi dziećmi przez oboje z rodziców oraz ich miejsca pobytu. O samych kontaktach, różnych sposobach ich ustalenia oraz konkretnych dowodach i wnioskach będę pisała w odrębnym wpisie. Podstawą jest ustalenie, kiedy małżonek, pod którego opieką dzieci nie będą przebywać stale będzie miał możliwość widywania się z małoletnimi.
Alimenty
Kolejną kwestią są alimenty na dzieci, czyli ustalenie wysokości kosztów utrzymania dziecka w wymiarze miesięcznym oraz ustalenie w jakiej wysokości powinien być ustalony udział każdego z rodziców w tych kosztach. W tym celu pomaga przygotowanie zestawienia podstawowych potrzeb dziecka: jak wyżywienie, zakup odzieży, leczenie, zakup leków, wydatki na edukację itd. Wysokość alimentów będzie zależna również od wysokości/możliwości majątkowych i zarobkowych rodzica, który do ich płacenia zostanie zobowiązany.
Wina
Po ustaleniu kwestii związanej z dziećmi, ewentualnie z pominięciem tych kwestii z uwagi na brak dzieci, najważniejsze są Twoje oczekiwania co do sposobu przeprowadzenia postępowania rozwodowego, czyli wskazanie czy w pozwie rozwodowym zażądasz uznania winy/wyłącznej winy partnera w rozpadzie małżeństwa czy też nie wnosisz o ustalenie winy. Różnica między wskazanymi rozwiązaniami polega na tym, że w przypadku ustalenia winy (wyłącznej winy) partnera nie wystarcza Twoje oświadczenie – winę drugiej strony należy w postępowaniu udowodnić, a zatem przestawić odpowiednie materiały, które przekonają sąd, że Twój małżonek faktycznie jest winny rozpadowi. Jeżeli nie oczekujesz ustalenia przez sąd winy małżonka, takie postępowanie przy obopólnej zgodzie zakończy się na jednej rozprawie.
Mieszkanie
W wyroku rozwodowym sąd może orzec również o sposobie zamieszkiwania małżonków we wspólnym mieszkaniu po orzeczeniu rozwodu. Dotyczy to sytuacji, gdy małżonkowie mimo rozwodu zamieszkują wspólnie. Sąd ustali wówczas jak powinno wyglądać wspólne korzystanie z mieszkania, w tym poprzez określenie jakie pomieszczenia będą przeznaczone do wyłącznego użytku każdego z rozwiedzionych małżonków.
W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka.
Podział majątku
Często spotykam się również z pytaniem czy w postępowaniu rozwodowym możliwy jest podział majątku, odpowiedź brzmi tak…ale: tylko wówczas gdy takie orzeczenie nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy. Zazwyczaj oznacza to, że sąd dokona podziału w sytuacji, gdy strony przedstawią zgodne stanowisko.
Z mojego doświadczenia wynika jednak, że są to sytuację niezwykle rzadkie i zdecydowanie lepiej jest przeprowadzić osobne postępowanie obejmujące majątek stron.
Alimenty dla małżonka
Polskie ustawodawstwo przewiduje, że małżonek może wystąpić o zasądzenie na jego rzecz od drugiego małżonka środków pieniężnych tj. alimentów. W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym wymieniono dwa warunki orzeczenia alimentów dla małżonka: w razie uznania małżonka zobowiązanego za wyłącznie winnego – wówczas małżonek uprawniony musi wykazać przed sądem, że doszło do istotnego pogorszenia jego sytuacji materialnej. O alimenty może wystąpić również małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, przy czym musi on udowodnić, że znajduje się w niedostatku. To rozwiązanie ma zastosowanie w przypadku, gdy oboje małżonkowie uznani zostali za winnych rozpadu małżeństwa lub gdy oboje małżonkowie złożyli wniosek o nieorzekanie o winie któregokolwiek z nich.
Z przepisów dotyczących alimentów wynika również, że małżonek uznany za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa nie ma uprawnienia do złożenia wniosku o alimenty w żadnym przypadku.
Podsumowując, przygotowując się do sprawy rozwodowej niezbędne jest przemyślenie kwestii związanych z:
- ustaleniem lub nieustalenie winy małżonka w rozpadzie małżeństwa;
- alimentami na rzecz małżonka;
- orzeczenia o sposobie zamieszkiwania małżonków po rozwodzie we wspólnie zajmowanym mieszkaniu;
- kontaktami rodziców z małoletnimi dziećmi;
- alimentami na rzecz małoletnich dzieci;
- podziałem majątku wspólnego małżonków.
Każda z powyższych okoliczności zostanie szczegółowo opisana w kolejnych wpisach. Ze swojej strony podejmując się prowadzenia sprawy o rozwód, po omówieniu szczegółów, zazwyczaj proponuję przeprowadzenie między małżonkami mediacji/negocjacji celem dokonania ustaleń np. w zakresie spraw związanych z małoletnimi bez udziału sądu. Pozwala to na zachowanie większej elastyczności i dobrowolności zarówno w kwestii kontaktów jak i alimentów.
Jagoda Knopp, Adwokat w Kancelarii Ungier Gliniewicz i Wspólnicy
Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej. W przypadku wątpliwości co do swoich uprawnień lub co do dalszego postępowania pamiętaj, że warto skonsultować się z zawodowym prawnikiem.